Co sprzyja efektywności śledztwa?

Śledztwo ma na celu taką rekonstrukcję zdarzenia, by wszystkie jego elementy stanowiły logiczną oraz wiarygodną całość. Ustalenie rzeczywistego przebiegu zjawiska oraz osób odpowiedzialnych, za pośrednictwem dowodów, stanowi o efektywności śledztwa.

Szybkie i sprawne podejmowanie czynności śledczych zwiększa ich skuteczność. Natomiast późne ich podjęcie bądź przewlekłość w prowadzeniu, sprzyja umknięciu przestępcy. Negatywne skutki przewlekłości w działaniach dotyczą szczególnie zabezpieczenia środków dowodowych, które maja podstawowe znaczenie dla ujawnienia prawdy obiektywnej. Opóźnione działanie nie tylko utrudnia właściwe wykorzystanie zgromadzonych dowodów i pozostawionych śladów, ale również zaciera wydarzenia w pamięci świadków przestępstwa. Warto zwrócić jednak uwagę, że ów pośpiech nie może jednak oznaczać niestaranności.

Można wskazać trzy podstawowe warunki określające sprawność podejmowanych przez śledczych działań,  mianowicie:

• działanie przebiega przy optymalnym wysiłku umysłowym i fizycznym (tj. wysiłku niezbędnego do osiągnięcia wyniku danej czynności);
• działanie w optymalnym czasie (w zależności od liczby włączonych w wykrywanie czynności osób, dostępnego sprzętu itp.);
• działanie pozwalające na uzyskanie jakościowo i ilościowo optymalnego wyniku.

Biorąc pod uwagę wiele rodzajów przestępstw, szeroki wachlarz środków używanych przez przestępców oraz różne motywy zbrodni, konieczne jest wszechstronne przygotowanie kandydatów do służby śledczej i ich systematyczne szkolenie. Wpływ na efektywność czynności śledczych ma również odpowiednie wyposażenie techniczne oraz umiejętność zastosowania tego sprzętu. Można tu wymienić różne sprzęty służące do usprawniania systemu łączności, zwiększające szybkość poruszania się, podniesienia poziomu obserwacji.

Należy podkreślić, że uwaga organów ścigania powinna być skoncentrowana nie tylko na osobie ofiary, ale również na okoliczności przestępstwa oraz motywie przestępstwa. Analiza osoby ofiary powinna uwzględniać jej tryb życia , kontakty w pracy, środowisko rodzinne, ale również to, z kim ofiara spędziła ostatnie dni i godziny życia oraz jak się zachowywała (np. czy była zdenerwowana).

Uzyskanie dokładnych danych dotyczących czasu, miejsca oraz sposobu dokonania przestępstwa jest konieczne w toku czynności śledczych. Dopiero na podstawie całokształtu okoliczności można wyciągnąć określone wnioski w odniesieniu do roli ofiary w genezie przestępstwa, co pomaga ustalić sprawcę. Również znajomość motywu pozwala na osiągnięcie pozytywnego rezultatu śledztwa.