Wybór strategii działania

Jest przestępstwo, są ślady – teraz należy podjąć decyzję w jakim kierunku będzie prowadzone dochodzenie i jakie czynności należy podjąć w pierwszej kolejności. Aby było to możliwe, konieczna jest znajomość metodyki śledczej.

Czym jest kryminalistyka?

W literaturze można znaleźć stwierdzenie, że kryminalistyka jest zastosowaniem wielu dyscyplin naukowych w jednym, wspólnie zorganizowanym i podporządkowanym regułom dowodzenia ciągu czynności, ukierunkowanym na ustalenie niewinności bądź winy oskarżonego. Funkcjonuje również definicja mówiąca, że kryminalistyka jest nauką o metodach ustalania faktu przestępstwa, sposobu jego popełnienia, wykrywania sprawców i zapobiegania przestępstwom oraz innych ujemnych zjawiskom społecznym (B.Hołys, 1993 r.). Realizacja tych metod musi być poprzedzona znajomością metod działania.

W jakim kierunku iść?

Posługując się metodyką śledczą, czynności podejmowane przez prowadzących dochodzenie, są oceniane pod względem ich ryzykowności. Ocena ta uwzględnia następujące kryteria:

• straty – ryzyko jest tym większe, im większe straty można ponieść w przypadku zdecydowania się na określone działania (pod uwagę bierze się najgorszy wynik działania),
• oczekiwane straty  – ryzyko jest tym większe, im większe są oczekiwane straty, które oblicza się mnożąc użyteczność wyniku najgorszego przez prawdopodobieństwo otrzymania tego wyniku,
• rozpiętość wyników – ryzyko jest tym większe, im większa jest rozpiętość pomiędzy najlepszym i najgorszym rezultatem działania,
• wariantowość wyników – ryzyko jest tym większe, im większa jest wariantowość wyników.

W konkretnych sprawach, wybór powyższych kryteriów jest uzależniony przede wszystkim od rodzaju sytuacji decyzyjnej. Sama czynność podejmowania decyzji składa się natomiast z trzech procesów, a mianowicie:

• procesu wartościowania wyników,
• procesu określania ich prawdopodobieństwa subiektywnego,
• procesu wyboru działania.

Dwa pierwsze, to procesy przeddecyzyjne – wartościowanie wyników polega na ocenie ich użyteczności, natomiast prawdopodobieństwo subiektywne jest oceniane nie tylko w sytuacjach decyzyjnych, ale również w trakcie przebiegu czynności poznawczych, tj. spostrzeganie czy myślenie. Prawdopodobieństwo to można zdefiniować, jako stopień przekonania jednostki, że zajdzie określone zdarzenie. Wybór działania polega natomiast na ocenie atrakcyjności poszczególnych działań i akceptacji tych najbardziej korzystnych.