Wybrane publikacje

i artykuły

Stopień skuteczności wykrywacza kłamstw

Kłamstwo towarzyszy ludziom od zarania dziejów. Tak jak długą historię ma fałsz tak długo ludzie szukają skutecznej metody na wykrycie kłamstwa. Historiografia posiada dokumentu z rejonu dzisiejszych Indii, które datowane są na 900 r. p.n.e., gdzie możemy odnaleźć informacje na temat prób wykrycia kłamstwa przez szczegółowe obserwacje mimiki twarzy oraz zachowań człowieka. Zdecydowanie bardziej okrutny sposób na odkrycie osób kłamiących praktykowali afrykańscy Beduini. Sprowadzali oni swoje metody do testu polegającego na dotknięciu językiem rozgrzanego żelaza. Według legendy, poparzeniu ulegali tylko Ci, którzy kłamali. Trzeba przyznać, że to dość kontrowersyjna metoda z dzisiejszego punktu widzenia. Metody mniej lub bardziej skuteczne towarzyszyły ludzkości, aż do lat .30 XX wieku, kiedy to wynaleziono pierwszy wariograf. Twórcą tego urządzenia był amerykański wynalazca Leonard Keeler. Dokładnie 2 lutego 1935 roku dokonał on pierwszych prób tego urządzenia. Wynalezienie wariografu dało początek badaniom na rozwojem nauki związanej z wykrywaniem kłamstw.

Wariografia w latach 1950-1980 przeżywała prawdziwy rozkwit. Rok po roku powstawały nowe pozycje bibliograficzne, które coraz dogłębniej badały tą naukę. Doprowadziło to w efekcie do stworzenia wydziałów na uczelniach wyższych, które nauczały wariografii, m. in. na uniwersytecie w Utah. Do końca lat .80 XX wieku wykrywacze kłamstw bazowały na zapisie analogicznym. Ewolucja tego urządzenia nastąpiła wraz z początkiem lat .90 XX wieku. Właśnie wtedy światło dzienne ujrzał pierwszy elektroniczny wariograf, który posiadał własne oprogramowanie. Zaletą tego rozwiązania było zwiększenie precyzji badania, tym samym wzrósł komfort badania. Nowy typ wariografu nie wymagał już stałego nadzorowania urządzenia i sprawdzania regulacji. Główną zaletą wykrywaczy kłamstw z niezależnym oprogramowaniem stała się możliwość szybkiej analizy i interpretacji rejestrowanych danych. Urządzenia elektroniczne w porównaniu do analogicznych zaczęły przedstawiać cyfrowe wyniki do część dziesiętnych cyfr. Taka precyzja ma niebagatelny wpływ na końcowy raport, który musi jak najdokładniej oddawać wiarygodność badania. Elektroniczne wariografy różnią się przede wszystkim od swoich analogowych poprzedników tym, że są praktycznie w 100% obiektywne. Człowiek nie ma wpływu na maszynę, ponieważ nie posiada ona emocji. Wyniki z analogicznych wariografów mogły być różnie interpretowane i manipulowane, gdyż za cały proces analizy odpowiadał tylko i wyłącznie człowiek.

Dziś powszechną opinią wśród ekspertów zajmujących się badaniami wariografem jest przekonanie, że posługiwanie się analogowymi wykrywaczami kłamstw w dobie elektronicznych urządzeń, jest w pełni nieprofesjonalne i nieuczciwe wobec klientów. Oprogramowanie według badań daje 98% skuteczność prawdziwości przedstawianych danych.

Pytania i odpowiedzi

ekspertów

  • Profesjonalne badania wykrywaczem kłamstw (wariografem cyfrowym nowej generacji) kosztują w Polsce średnio od 2 000 zł. do 2 500 zł brutto.

    Cena badania wariografem uzależniona jest przede wszystkim od doświadczenia eksperta, rodzaju urządzenia, rejonu Polski.  Zbyt wysoka cena może sugerować, iż badanie zamawiane jest u pośrednika, a zbyt niska cena, że badanie wykonuje osoba bez uprawnień lub/i na wariografie analogowym poprzedniej generacji.

    Więcej o cenach badań wariograficznych w Polsce (raport z czerwca 2019)

  • Niestety nie. Zgodnie z literą polskiego prawa do badania są dopuszczone dzieci, ale jedynie w wieku powyżej 16 roku życia.

  • Oczywiście, że tak. Jest to nawet wskazane w każdym przypadku, gdzie badana osoba czuje się zmęczona, zbyt zestresowana, ma bóle lub po prostu jest chora. Badanie zawsze można przełożyć na inny termin.

  • Badania na tzw. „wykrywaczach kłamstw” mogą być zastosowane tak naprawdę w przypadku każdego problemu, jaki tylko nas nurtuje. Wariografy kojarzą się nam raczej ze sprawami karnymi, jednak tak naprawdę większość takich badań przeprowadzana jest na prywatne zlecenia i dotyczy chociażby problemów rodzinnych, kradzieży, prawdomówności w procesie rekrutacji do pracy oraz wielu innych, codziennych problemów życiowych.

  • Podstawową zasadą jest tutaj to, że pytania muszą sugerować odpowiedź „tak” lub „nie”. W grę nie wchodzą żadne odpowiedzi opisowe i bardziej złożone. Samo badanie może dotyczyć dosłownie każdej sprawy, jednak przygotowaniem pytań zajmują się eksperci mający pełną wiedzę na temat tego jak powinno wyglądać i przebiegać badanie wariografem.